مدیریت بحران در کتابخانه مرکزی دانشکده علوم پزشکی سیرجان

مدیریت بحران در کتابخانه مرکزی دانشکده علوم پزشکی سیرجان یعنی داشتن برنامه‌ای مشخص برای حفاظت از منابع علمی، تأمین ایمنی کاربران و کارکنان، و تداوم خدمات کتابخانه در شرایط اضطراری مانند آتش‌سوزی، زلزله، سیل، قطعی برق، یا حتی حمله سایبری.

انشجویان و اساتید به خدمات حضوری و آنلاین کتابخانه وابسته‌اند و وقفه هرچند کوتاه در ارائه سرویس، بر آموزش و پژوهش تاثیر می‌گذارد.

وجود تجهیزات پیشرفته و سامانه‌های دیجیتال نیازمند حفاظت و پشتیبانی خاص است.

مراحل کلیدی مدیریت بحران:

پیشگیری

بازرسی دوره‌ای سیستم‌های ایمنی مثل اطفای حریق و سیم‌کشی برق بررسی سلامت سرورها و سخت‌افزارهای حساس، به‌روزرسانی مرتب آنتی‌ویروس تهیه نسخه پشتیبان از اطلاعات مهم روی هارد اکسترنال و فضای ابری آمادگی آموزش منظم پرسنل برای واکنش سریع به خطرات (مثلاً آتش‌سوزی، زلزله، حملات سایبری) انجام مانور خروج اضطراری به صورت دوره‌ای تعیین نقش مشخص برای هر نفر (مثلاً مسئول پایان‌نامه‌ها، مسئول اطلاع‌رسانی و غیره) واکنش به بحران تخلیه امن کاربران و کارکنان با کمک نیروهای آموزش‌دیده قطع سریع برق یا منابع قابل اشتعال در مواقع بحران اطلاع‌رسانی فوری به مدیریت و نیروهای امدادی انتقال اسناد و تجهیزات مهم به محل امن در صورت امکان بازیابی بررسی و مستندسازی خسارات واردشده استفاده از نسخه‌های پشتیبان برای بازگرداندن اطلاعات از دست‌رفته ارائه خدمات جایگزین تا زمان بازگشت کامل کتابخانه (مثلاً اتاق مطالعه اضطراری یا دسترسی به پایگاه‌های علمی دیگر) بازنگری در برنامه‌های بحران و رفع نقاط ضعف نمونه سناریوی بحران (ویژه کتابخانه):

مثال: در صورت وقوع آتش‌سوزی در اتاق سرور، برق دستگاه‌ها سریعاً قطع می‌شود، پرسنل با کپسول اطفا ورود می‌کنند، اطلاعات مهم طبق نسخه پشتیبان بازیابی می‌شوند و اطلاعات جدید برای کاربران منتشر می‌شود تا خللی در دسترسی به منابع ایجاد نشود. نکات ویژه برای کتابخانه علوم پزشکی سیرجان: تهیه فهرست منابع بسیار حیاتی (لیست قرمز) برای اولویت‌دهی هنگام بحران قرارداد پشتیبانی فوری با شرکت‌های IT و مرمت اسناد تعیین شماره تماس اضطراری برای اطلاع‌رسانی سریع نگهداری نسخه‌های پشتیبان در خارج از ساختمان اصلی.

مقابله :

تجهیزات موجود به منظور مقابله و پیشگیری در بحران در کتابخانه دانشکده :

سنسور دود یا آشکارساز حریق سقفی نصب شده است که وجود دود یا حریق را تشخیص می‌دهد و برای ایمنی محیط بسیار مهم است.

کپسول آتش‌نشانی پودر خشک ۶ کیلوگرمی (مدل ناجی)، مخصوص خاموش کردن آتش‌سوزی‌های کلاس BC (مواد جامد و برق)، در کتابخانه موجود است و برای مقابله با حریق‌های الکتریکی یا مواد جامد ضروری است.

کپسول آتش‌نشانی روناک گازخزر با ظرفیت ۱۲ کیلوگرم، پودر خشک BC؛ این کپسول مناسب مقابله با آتش در کلاس‌های مواد جامد، مایعات و برق است و با داشتن حجم بالا برای مکان‌های عمومی مثل کتابخانه کاربرد زیادی دارد. 

جعبه آتش خاموش‌کن یک محفظه فلزی مخصوص است که معمولاً داخلش تجهیزات اطفاء حریق مثل شیلنگ آب (Fire Hose)، شیر آب اضطراری، کپسول آتش‌نشانی یا حتی تبر مخصوص قرار دارد.

کاربرد اصلی: در صورت بروز آتش‌سوزی، کارکنان یا ماموران آتش‌نشانی سریع می‌توانند از تجهیزات داخل این جعبه برای مقابله اولیه با آتش استفاده کنند و آن را تا رسیدن نیروهای تخصصی کنترل یا خاموش کنند.

محل نصب: معمولاً این جعبه‌ها در راهروها، کنار ورودی‌ها و محیط‌هایی با ریسک آتش‌سوزی بالا نصب می‌شوند تا دسترسی سریع و آسان داشته باشند. 

                                                     ​